Wykonywanie zabiegów ochrony roślin. Dobór opryskiwacza.

Wstęp

Jednym z podstawowych zabiegów pielęgnacyjnym w ogrodzie, obok nawożenia i nawadniania, jest opryskiwanie. Zabieg opryskiwania przeprowadzamy jednym z trzech rodzajów pestycydów: fungicydami- przy zwalczaniu chorób roślin, zoocydami- przy zwalczaniu szkodników roślin oraz herbicydami- środkami zwalczającymi chwasty.

Najczęściej wykonanie zabiegów ochrony roślin wymaga zastosowania opryskiwacza, urządzenia, które poprzez zwiększenie ciśnienia cieczy roboczej umożliwia równomierne naniesienie środka chemicznego na powierzchnię roślin lub gleby. Pestycydy naniesione za pomocą opryskiwacza na roślinę w postaci kropli cieczy pozostają na niej po odparowaniu wody lub też wnikają bezpośrednio w tkanki rośliny (substancje działające systemicznie).

Za pomocą opryskiwacza możemy również przeprowadzić dolistne nawożenie roślin, zwłaszcza w przypadku konieczności szybkiego uzupełnienia niedoboru określonego pierwiastka, gdyż nawożenie dolistne gwarantuje szybkie wniknięcie substancji odżywczej do roślin.

Podobnie jak w przypadku dozowania lekarstw, również dozowanie środków ochrony musi być ściśle określone, zgodne z zaleceniami producenta środka podanymi w instrukcji obsługi oraz wskazówkami agrotechnicznymi. W Polsce zaleca się korzystać z aktualnych Programów Ochrony, publikowanych w prasie ogrodniczej, gdzie określa się aktualnie zalecane preparaty dla poszczególnych gatunków roślin i rodzajów patogenu lub szkodnika.

Wykonując zabieg opryskiwania należy dążyć do jak najmniejszego zużycia rozpuszczonego w wodzie środka chemicznego przy jednoczesnym dokładnym pokryciu zraszanej powierzchni, co gwarantują opryskiwacze wyposażone w dysze drobnokropliste. Niekiedy jednak, gdy stosujemy środki ochrony na duże drzewa lub przy wietrznej pogodzie, zaleca się stosowanie dysz o większych otworach, które zapewniają silniejszy strumień cieczy.

 

Rodzaje opryskiwaczy ręcznych

W ogrodzie używamy wielu rodzajów opryskiwaczy, kierując się przy ich wyborze głównie rodzajem i wielkością zraszanej powierzchni oraz wysokością roślin.

  • Spryskiwacze ręczne: najczęściej o pojemności 0,5 lub 1,0l (np. GB905, GB910, GB9009) wyposażone w zintegrowaną krótką dyszę i nie posiadają zbiornika ciśnieniowego a pompka charakteryzuje się małą wydajnością i bezpośrednim tłoczeniem cieczy. Zwykle używamy je do zraszania kwiatów lub stosowania nawozów dolistnych na roślinach domowych. Ponieważ zbiornik nie jest hermetycznie zamknięty, spryskiwaczy nie można przechylać, gdyż grozi to wylaniem cieczy. Ogranicza to zastosowanie opryskiwacza do roślin znajdujących się na wysokości 0,5-1,8m.
  • Opryskiwacze ciśnieniowe o małej pojemności: najczęściej o pojemnościach 1,0-1,5l (np. modele GB920, GB925, GB9015) wyposażone w krótką i zintegrowaną dyszę. Mogą służyć zarówno do zraszania jak i do stosowania środków ochrony na roślinach domowych.
  • Opryskiwacze ciśnieniowe wyposażone w lancę: najczęściej o pojemnościach 5-8l (np. GB950, GB970, GB9050, GB9080). Najczęściej wyposażone są w dysze drobnokropliste o małych wydajnościach. Lanca umożliwia dotarcie do wewnętrznych części rośliny oraz na różne wysokości. Istnieje możliwość przedłużania lancy za pomocy przedłużki z łącznikiem (GB9317). Oferujemy również zestaw części serwisowych AB3098 pasujący do większości opryskiwaczy ciśnieniowych Robi i Greenmill Aqua. Należy zwrócić uwagę iż wraz ze wzrostem objętości rośnie czas pompowania jaki musimy poświęcić na wytworzenie ciśnienia w przypadku gdy opryskiwacz jest częściowo opróżniony. Należy zaznaczyć, iż opryskiwacze ciśnieniowe nie nadają się do użycia na większych obszarach np. na plantacjach lub sadach, natomiast sprawdzają się doskonale w przypadku drzew owocowych w ogrodach przydomowych.
  • pryskiwacze plecakowe: najczęściej o pojemnościach 12-20l (np. opryskiwacz 16l GB9160). Wyposażone są w wydajną pompę bezpośredniego działania oraz komplet dysz. Zbiornik nie jest ciśnieniowy i dlatego opryskiwacz zawsze musi pozostawać w pozycji pionowej. Ten opryskiwacz jest idealny do stosowania herbicydów, do użytku w sadach i na plantacjach oraz w większych ogrodach przydomowych. Można zastosować dłuższą lancę teleskopową GB9316.

 

Technika wykonania opryskiwania

Technika wykonania zabiegu różni się w przypadku poszczególnych rodzajów oprysków:

  • Środki grzybobójcze: cała powierzchnia rośliny (łodyga, liście, owoce) powinna być dokładnie pokryta preparatem, zarówno z góry jak i od dołu (średnica kropli około 100 mikronów, w ilości około 100-150 kropli na 1 cm2 powierzchni). Zaleca się stosowanie mniejszych kropli cieczy, aby nie pozostawiać wolnych miejsc na powierzchni roślin, które mogłyby stać się siedliskiem dla kiełkujących zarodników grzyba. Zabieg opryskiwania należy wykonać wolno i dokładnie, przy większym ciśnieniu cieczy, starając się dotrzeć lancą w różne miejsca rośliny.
  • Środki owadobójcze: ponieważ owady są ruchliwe i przemieszczają się na roślinie, można stosować mniejszą ilość kropli na daną powierzchnię (średnica kropli około 150 mikronów, 50 kropli na 1cm2). Zaleca się również stosować małe krople cieczy, lecz ciśnienie robocze może być niższe. Zabieg wykonywania opryskiwania można przeprowadzić szybciej.
  • Środki chwastobójcze: ciecz powinna być równomiernie naniesiona na całą powierzchnię pola lub roślin. Zaleca się stosowanie dużych kropli (średnica kropli około 200 mikronów, w ilości poniżej 50 kropli na 1cm2 powierzchni), lecz przy niskim ciśnieniu. Należy zaprzestać z wykonywania zabiegu przy silnym wietrze, lub wyposażyć lancę w osłonę, gdyż w przeciwnym wypadku środek chwastobójczy może dostać się na rośliny uprawne. W przypadku herbicydów producenci podają nie stężenie środka, lecz jego ilość na jednostkę powierzchni. Należy zwrócić uwagę, iż opryskiwacz raz użyty do stosowania herbicydów, nie może być ponownie używany do innych celów. Nie należy również łączyć zabiegów chwastobójczych z grzybo- i owadobójczymi.

Przygotowanie sprzętu

Ważną czynnością przed wykonaniem zabiegu jest dokładne sprawdzenie sprzętu. Opryskiwacz powinien być czysty. Należy zwrócić szczególną uwagę czy zbiornik nie nosi śladów rozszczelnień bądź uderzeń a wszystkie złącza czy są dokręcone. Każdorazowo przed użyciem należy ręcznie otworzyć zawór bezpieczeństwa, jeśli opryskiwacz jest w niego wyposażony, aby upewnić się czy działa on prawidłowo.

 

Przygotowanie cieczy roboczej

Roztwór chemiczny, który będzie użyty do opryskiwania należy zawsze przygotowywać w dużym naczyniu, nie używając do tego celu zbiornika opryskiwacza. Dopiero po całkowitym rozpuszczeniu lub zmieszaniu środka z wodą należy przelać zawartość naczynia do zbiornika opryskiwacza, najlepiej używając do tego celu lejka wyposażonego w filtr. Opróżnione naczynia oraz lejek należy przynajmniej dwukrotnie przepłukać wodą, a popłuczyny wlać do zbiornika opryskiwacza.  Następnie dopełniamy wodą opryskiwacz do żądanej objętości.

Jeśli przyrządzamy ciecz z dwóch lub więcej pestycydów należy najpierw zapoznać się z tabelą mieszania, czy preparaty mogą być stosowane równocześnie. Każdy z preparatów należy wstępnie rozcieńczyć wodą w osobnym naczyniu a następnie przelać do zbiornika. W pierwszej kolejności wlewa się do zbiornika rozcieńczone preparaty w formie pylistej (WP), następnie rozcieńczone koncentraty emulsyjne (EC) i rozcieńczone roztwory wodne. Środki wspomagające np. zmniejszające napięcie powierzchniowe, należy dodawać na końcu.

Kolejność wlewania poszczególnych środków do zbiornika opryskiwacza jest przy tym następująca:

  • pestycydy
  • retardanty (środki zapobiegające wyleganiu)
  • mikronawozy
  • mocznik

Nie należy czerpać wody ze zbiorników wodnych bezpośrednio za pomocą zanurzania zbiornika opryskiwacza, aby nie dopuścić do zanieczyszczenia środowiska naturalnego.

 

Wykonywanie zabiegu opryskiwania

Podczas wykonania zabiegu muszą panować sprzyjające warunki atmosferyczne:

  • temperatura powietrza dla większości zabiegów powinna wynosić od 10 do 25stC (optimum to 15-20stC). Jełsi9 temperatura jest zbyt niska, skuteczność preparatu jest bardzo mała. Natomiast w wyższych temperaturach preparaty mogą działać fitotoksycznie, powodując „oparzenia” roślin. Każdorazowo przed wykonaniem zabiegu należy zapoznać się z optymalną temperaturą zabiegu podaną w instrukcji danego środka chemicznego.
  • zabieg musi być wykonany przy bezwietrznej pogodzie lub bardzo słabym wietrze poniżej (4m/s), aby nie dopuścić do znoszenia preparatu. Z tego powodu najbardziej odpowiednią porą dla wykonania zabiegu jest wczesny ranek bądź późne popołudnie. Zaleca się pracować zgodnie z wiatrem lub z wiatrem bocznym, nigdy pod wiatr.
  • w czasie opryskiwania rośliny powinny być suche. Nie należy generalnie opryskiwać roślin podczas deszczu lub podczas występowania rosy na liściach. Wyjątkiem jest tylko wczesno wiosenny zabieg w sadach, gdzie zabiegi mogą być wykonane podczas lekkiej mżawki. Jeśli bezpośrednio po opryskiwaniu spadł deszcz, zabieg należy powtórzyć.

 

Konserwacja sprzętu po zabiegu opryskiwania

Po każdorazowym użyciu z opryskiwacza należy usunąć resztki cieczy roboczej zarówno z opryskiwacza jak i z naczyń służących przygotowaniu cieczy roboczej, dokładnie oczyścić zbiornik, wnętrze zbiornika i elementy mające kontakt z cieczą roboczą przemyć dokładnie czystą wodą. Uszczelki i tłok należy utrzymywać lekko nawilżone poprzez mycie i smarowanie niewielką ilością oleju lnianego lub smaru silikonowego. UWAGA! Zabrania się wykonywania samodzielnej regulacji lub modyfikacji zaworu bezpieczeństwa oraz odkręcania głowicy opryskiwacza!

Po zakończeniu okresu użytkowania opryskiwacz należy dokładnie umyć i wysuszyć. Tłok i uszczelki przesmarować olejem lnianym lub smarem silikonowym. Urządzenie należy przechowywać w wydzielonym suchym pomieszczeniu, w temperaturze powyżej 0stC.

 

Przepisy dotyczące bezpieczeństwa pracy

  • Wykorzystując opryskiwacz do ochrony roślin należy stosować się do ogólnych zasad BHP oraz przestrzegać instrukcji podanych na opakowaniach środków chemicznych, w aktualnych Zaleceniach agrotechnicznych oraz Programach Ochrony Roślin.
  • Preparaty chemiczne przechowywać w oryginalnych opakowaniach z dala od środków spożywczych, w miejscach przewiewnych, zamkniętych i niedostępnych dla dzieci i zwierząt. Należy stosować wyłącznie preparaty z aktualną datą ważności i bez widocznych oznak rozkładu!
  • Ciecz roboczą należy przygotować zgodnie z instrukcją podaną na opakowaniu środka chemicznego. Wykorzystywać wyłącznie naczynia specjalnie do tego przeznaczone!
  • Podczas pracy z preparatami chemicznymi używać rękawic i masek ochronnych! W trakcie pracy nie jeść, nie pić i nie palić! W przypadku podejrzenia zatrucia lub poparzenia środkami ochrony zgłosić się do lekarza!
  • Po pracy resztki cieczy roboczej rozcieńczyć i rozprowadzić na opryskiwanej powierzchni. Opryskiwacz przepłukać kilkukrotnie czystą wodą (lub z dodatkiem detergentu) i oczyścić filtr a następnie przedmuchać za pomocą pompki. Nie wylewać pozostałości do zbiorników wodnych, rowów melioracyjnych itp. Umyć twarz i dłonie, przepłukać usta czystą wodą i zmienić odzież. Puste opakowania po środkach zutylizować zgodnie z obowiązującymi normami.
  • Zabiegów ochrony roślin nie powinny wykonywać kobiety w ciąży i nieletni.
  • Nie przechylać opryskiwacza podczas pracy! Nie dołączać dodatkowych pomp zwiększających ciśnienie pracy, gdyż może to doprowadzić do rozsadzenia zbiornika! Nie pracować podczas silnego wiatru! Podczas pracy ustawiać się zawsze tyłem do kierunku wiatru!
  • Nie napełniać opryskiwacza ponad objętość znamionową! Nie nachylać twarzy nad zawór bezpieczeństwa i pompę opryskiwacza. Po skończonej pracy nie pozostawiać urządzenia pod ciśnieniem lub z cieczą roboczą w zbiorniku!
  • Opryskiwacz raz użyty do opryskiwania chemicznymi środkami ochrony roślin nie może być już wykorzystywany do innych celów!
  • Nie należy stosować środków łatwopalnych ani rozpuszczalników, cieczy gorących (o temperaturze powyżej 40stC) lub żrących!
  • Sprawdzenia sprzętu powinien dokonać specjalista przynajmniej raz w roku. Po okresie 5 lat od pierwszego użycia należy zaprzestać użytkowania opryskiwaczy kompresyjnych i dokonać jego złomowania!